Sejarah hidup Tuan Guru Hj.Ab Rahman

Aku cuba cungkilkan sedikit sejarah Tok Guru pondok kat tempat aku belajar dulu yakni kat pondok sungai durian dalam daerah kuala krai..aku cuba taipkan balik semua sejarah hidup Tok Guru pondok aku yang mana artikel nie, telah pun menjadi tesis MASTER kepada menantunya sendiri yang jugak ustaz aku yang bernama Zainuddin Bin Che Seman (Abu Ammar).


1. KETURUNAN DAN LATAR BELAKANG KELUARGA

Nama penuh beliau Tuan Guru Haji Abdul Rahman bin Sulaiman. Beliau lebih dikenali dengan panggilan “Ayah Haji”. Ayahnya Sulaiman Bin Kecik Bin Isa Bin Che Had. Emaknya Che Mek @ Salamah binti Hamat. Perkongsian hidup antara Lebai Sulaiman dengan isterinya, mereka dianugerahkan sembilan orang cahaya mata. Tuan Guru merupakan anak ketiga daripada sembilan adik beradik. Beliau dilahirkan di kampung Kenor, jajahan Kuala Krai, Kelantan pada tahun 1923M. Lebai Sulaiman iaitu ayah kepada Tuan Guru Haji Abdul Rahman berasal dari Kampung Keluat. Ia ter1etak di seberang Sungai Kelantan bersetentangan dengan Tangga Krai yang ada sekarang. Beliau dan keluarganya telah berpindah ke Kampung Guchil Lama, Kuala Krai. Tidak lama selepas itu beliau berpindah ke Kampung Sentul Lima, Machang. Dan kemudiannya beliau bersama keluarganya berpindah pula ke Kampung Dendang, Ketereh. Beliau meninggal dunia dan dikebumikan di sana. Beliau seorang tokoh agama yang berwibawa dan seorang qari yang baik bacaannya yang lebih dikenali dengan pangilan Tok Lebai Pak Da Sulaiman, Beliau pernah mendapat didikan agama secara formal di institusi pondok di Patani. Beliau juga berkebolehan membaca kitab-kitab jawi tetapi tidak boleh menguasai bahasa Arab. Semasa hayatnya setiap kali berpindah dan memulakan kehidupan di tempat baru, beliau mendirikan sebuah balaisah.


2. PERKAHWINAN

Tuan Guru Haji Abdul Rahman mengakhiri zaman bujangnya ketika berusia 33 tahun apabila melangsungkan perkahwinan dengan salah seorang daripada anak Tok Guru beliau iaitu Syeikh Daud al-Kalantani pada 11 Syawal 1375 bersamaan 23 Mei 1956. Semasa Beliau sedang menuntut di Mekah.


3. LATAR BELAKANG PENDIDIKAN

Pendidikan masyarakat Kelantan pada dekad-dekad sebelum merdeka lebih tertumpu kepada pengajian Islam secara tradisional. Ukuran kealiman seseorang itu dilihat pada tempoh pengajian, nama guru-gurunya dan kitab-kitab yang dipelajari. Boleh dikatakan kemuncak pengajian Islam pada masa itu adalah di Mekah.

ü Pengajian Di Tanah Air

Pada peringkat awal Tuan Guru belajar mengaji al-Qur'an dengan ayahnya sendiri. Pada tahun 1934 beliau belajar di Sekolah Melayu Sultan Yahya Petra, Kuala Krai hingga tamat Darjah Empat. Dengan pencapaian akademik beliau yang cemerlang, beliau telah terpilih ke Maktab Perguruan Sultan Idris (Sultan Idris Training College) STIC, Tanjung Malim, Perak untuk menjadi guru pelatih, tetapi tawaran itu tidak mendapat restu daripada ayahnya. Pada tanggal 5hb. Julai 1938, Tuan Guru telah dihantar oleh bapanya untuk belajar di Pondok Kampung Awah, Paloh Rawa, Machang. Pondok ini ditadbirkan oleh Tuan Guru Haji Abdul Jalal bin Abdul Raof dan dibantu oleh Haji Hussain bin Abdul Samad. Tuan Guru telah mempelajari dan mendalami disiplin ilmu nahu. Kitab nahu yang beliau pelajari ialah متن الآجرومية , متن القطر , متمة على متن الآجرومية , متن الألفية dan lain-lain lagi. Berkat kesungguhan dan kegigihan, Tuan Guru mampu menguasai pelajaran nahu dengan baik dan boleh berbahasa Arab. Beliau juga mempelajari kitab-kitab Fekah seperti Kitab مطلع البدرين, سبيل المهتدىdan lain-lain lagi. Setelah belajar di Pondok Paloh Rawa, Tuan Guru meneruskan pengajiannya di Pondok Kerawang, Pulau Chondong. Di situ beliau berguru dengan Tuan Guru Haji Ahmad bin Abdul Kadir selama enam bulan sahaja. Selepas itu Tuan Guru menyambungkan pengajiannya ke Pondok Kemuning, Machang. Di situ beliau berguru dengan Tuan Guru Haji Wan Yusuff bin Che' Tengah selama setahun, kemudian meneruskan pelajaran di Pondok But, Kadok, Kota Bharu. Di sana beliau menerima pendidikan agama dengan Tuan Guru Haji Mohd. Nor bin Abdullah. Pada tahun 1949 pula beliau menyambung pengajiannya di Pondok Manabi‘ul Ulum, di Penanti, Bukit Mertajam, Pulau Pinang. Di sana beliau menerima pendidikan dari seorang ulama terkenal iaitu Tuan Guru Haji Othman bin Jalaludin. Selama dua tahun berada di Pondok Manabi`ul Ulum, Bukit Mertajam, beliau mengambil keputusan untuk menyambung pengajian yang lebih tinggi di Mekah

ü Pengajian Di Tanah Suci ( 1951-1957M)

Pada tahun 1951M ketika Tuan Guru Haji Abdul Rahman berusia 27 tahun beliau telah pergi ke Mekah dan belajar di Madrasah Dar a1-Ulum al-Diniyyah dan di Masjid al-Haram selama tujuh tahun. Di sana beliau mendalami berbagai bidang ilmu termasuk Syariah, Usuluddin, Tasawwuf, bahasa Arab dan Qira’ah al-Sab‘ah. Semasa belajar di Masjid al-Haram beliau sempat berguru dengan beberapa tokoh ulama terkemuka pada waktu itu. Di antara ilmu dan kitab-kitab yang dipelajarinya di Mekah ialah:

تفسير ( تفسيرالنسفي , تفسيرالخازن, تفسير الجلالين , الصاوي على الجلالين ) حديث (صحيح البخاري, صحيح المسلم , سنن الترمذي , سنن أبي داؤد , سنن النسائي , سنن ابن ماجة) توحيد ( كفاية العوام , البيجوري , الدسوقي) فقة ( حاشيتان للقليوبي وعميرة , بداية الهداية , أذكار النووي , إعانة الطالبين , البجيرمي على الخطيب , الباجورى على ابي قاسم ) أصول الفقة ( التمهيد فى تخريج الفروع على الأصول , المستصفى من علم الأصول , الإحكام في أصول الأحكام ) القواعد الفقهية ( الفوائد الجنية حاشية المواهب السنية على الفوائد البهية ) منطق ( إيضاح المبهم من معان سلم المنطق , حاشية الباجوري على متن السلم , تحرير القواعد المنطقية , التهذيب شرح على تهذيب المنطق والكلام) بلاغة ( التجريد على مختصر التفتازاني , الجوهر المكنون , حاشية الشيخ أحمد بن محمد الصاوي على تحفة الإخوان فى علم البيان ) نحو ( ابن عقيل , الأشمونى ) علم الفلك ( مختصر المهدن فى معرفة التواريخ الثلاث ) تصوف ( إحياء علوم الدين , منهاج العابدين ) فرائض ( النفحة الحسنية على التحفة السنية في على الفرائض , شرح حاشية على شرح متن الرحبية ) القراءآت ( المكرر فيما تواتر من القراءآت السبع وتحرر )



ü Guru-guru Tuan Guru Semasa Di Mekah

o Sheikh Muhammad Daud Bin Sulaiman al-Kalantani
o Sheikh Muhammad Mukhtar al-Kadiri al-Indonesi
o Syeikh Abdul Kadir Abdul Mutalib al-Mandili al-Indonesi
o Sheikh Muhammad Yasin Isa al-Fadani al-Makkio
o Sheikh Pak Da ‘eil al-Fatanio
o Sheikh Zakaria Bilal
o Sheikh Hassan Muhammad al-Masysyat
o Sheikh Hasan al-Yamanio Sheikh Sayyid Abbas bin ‘Alawi al-Maliki
o Sheikh al-‘Arabi al-Idrisi al-Maghribi
o Sheikh Muhammad Amin al-Kutbi
o Sheikh Noor Saif al-Bahri

4. SIFAT PERIBADI DAN KEWIBAWAANNYA

ü Gigih dan tabah

Tuan Guru adalah seorang ulama dan pendakwah yang berjiwa besar, beliau sanggup memenuhi jemputan masyarakat untuk berceramah di merata pelusuk di negeri Kelantan dan di beberapa tempat di negeri Terengganu terutama di daerah-daerah sempadan. Dengan hanya menunggang sebuah motosikal jenama Honda 90 c.c. sebagai kenderaan utamanya. Sekiranya tempat itu jauh beliau terpaksa bermalam di sana dan kalau berhampiran beliau pulang larut malam.

ü Tegas Dengan Pendapat Dan Pendiriannya

Tuan Guru terkenal dengan sifat tegas dan komited dengan pendapat dan pendiriannya terutama yang bersabit dengan hukum. Beliau tidak bertoleransi dengan pendapat yang bercanggah dengan pendapat beliau. Media eletronik seperti televisyen dan radio adalah ditegah dan dilarang sama sekali ditonton dan didengar para pelajar dan semua komuniti yang berada di pondok beliau. Dan sesiapa yang ingkar arahan peraturan itu akan diambil tindakan yang tegas, seperti diberhentikan persekolahannya bagi pelajar, bagi penghuni pondok pula mereka tidak dibenarkan tinggal di sini lagi. Beliau tegas dalam sesuatu hukum, seperti hukum menghisap rokok bagi beliau adalah haram berdasarkan nas-nas dan analogi di segi risiko kesihatan yang dialami penghisap rokok tersebut, sebagaimana diakui oleh pakar-pakar perubatan. Begitu juga dengan pendidikan anak-anaknya. Semua anak-anak beliau mendapat pendidikan awal bermula dari sekolah rendah hingga ke peringkat thānawi di Madrasah Muhammadiah, dan menyambung pelajaran mereka di Arab Saudi iaitu di Pusat Pendidikan Tinggi di Mekah dan di Madinah. Dengan keyakinan beliau semua anak-anak telah berjaya hingga peringkat Doktor Falsafah, sarjana dan sarjana muda. Beliau percaya dan yakin bahawa sesungguhnya pendidikan Islam sahajalah yang mampu membina tamadun manusia samada duniawi dan ukhrawi.

ü Tawaduk dan kuat beribadat

Kebanyakan orang yang mengenali Tuan Guru begitu juga anak-anak muridnya mengatakan beliau mempunyai sifat yang baik, tawaduk dan lembut ketika bercakap, beliau sering mengunakan kata-kata yang baik. Begitu juga terhadap anak-anak dan isteri. Kewibawaannya menyebabkan orang yang mengenali beliau merasa gerun dan hormat. Beliau tidak pernah menggunakan kata-kata yang kasar terhadap ahli keluarga dan sesiapa, apalagi memukul mereka, kecuali membabitkan undang-undang PSD. Dengan dihiasi sifat-sifat tersebut menyebabkan beliau amat dihormati dan disegani oleh masyarakat. Sebagai seorang ulama, beliau tidak suka menghabiskan masa dengan begitu saja. Setiap detik dari hidupnya dipenuhi dengan ibadat sama ada bersolat sunat, mentalaah kitab-kitab, berfikir mengenai permasalahan agama. Beliau amat mengambil berat mengenai waktu lapang. Pada waktu malam beliau sering bangun untuk bersolat tahajud, membaca al-Quran dan berwirid. Menjadi kebiasaan beliau bangun lebih awal sebelum subuh. Beliau juga tidak takabbur dengan gelaran yang dimilikinya. Bahkan beliau lebih suka kalau dipanggil "Ayah Haji". Beliau mempunyai hati yang tabah dalam mengharungi liku-liku hidup. Kesulitan hidup sepanjang menuntut ilmu di pondok dan di tanah suci banyak mengajar beliau untuk meneruskan hidup bersama keluarga. Tuan Guru seorang ulama‘ yang amat mencintai ilmu pengetahuan. Keseluruhan masa mudanya dihabiskan untuk mendalami ilmu pengetahuan dari para ulama‘ di Kelantan dan Mekah. Soal mendapat ganjaran kebendaan dari ilmu tidak pernah difikirkannya. Beliau tidak materialis. Bahkan segala hartanya diwakafkan kepada pondok. Kemuliaan sifat dan ketinggian peribadi Allahyarham menyebabkan beliau dihormati hingga kini walaupun 20 tahun beliau meninggalkan dunia. Beribadat adalah satu-satunya cara sebagai manifestasi ketaatan dan kepatuhan manusia kepada Allah Penciptanya. Kualiti ibadat itu berkait rapat dengan pendidikan dan ilmu agama yang dipelajari dan diamalkan oleh individu dalam kehidupan sehariannya. Di samping ibadat solat dan membaca al-Quran Tuan Guru banyak mengamalkan hizib dan selawat, beliau tidak mengikut mana-mana tariqat, kerana gurunya Sheikh Kadir Abdul al-Mandili memberitahu bahawa tidak ada guru mursyid sekarang. Beliau mengamal hizib yang diterima dari gurunya.

ü Pemurah Dan Dermawan

Sifat murah dan dermawan beliau dapat dirasai dan diakui sendiri oleh sebahagian besar anak muridnya. Sebagai contoh, salah seorang murid tuanya telah menerima sumbangan yang agak besar dari Tuan Guru untuk menjalankan perniagaan sebagai sumber pendapatan bagi menyara hidup keluarga yang sebelum ini mempunyai pendapatan yang tidak seberapa. Begitu juga beliau dengan ringan hati memberi sumbangan derma dalam jumlah yang agak besar kepada guru-guru dan kakitangan PSD bagi membuka dan mengurus sebuah kedai makan, di mana hasil dan keuntungan yang diperolehi dari jualan tersebut akan dibahagi-bahagikan kepada semua ustaz dan tenaga kerja PSD sekitar pertengahan tahun 80an.


5. PEKERJAAN

Kerjaya beliau adalah guru dan sekaligus pentadbir Madrasah Muhammadiah sejak sekolah itu dibuka pada tahun 1958. Beliau menumpukan sepenuh perhatian untuk memaju dan membangunkan sekolah Itu. Madrasah itu ditadbir oleh sebuah jawatankuasa dan beliau sendiri mempengerusikannya. Organisasi ini mempunyai jawatankuasa kecil bagi mengemaskinikan jentera pentadbiran. Tuan Guru juga pernah ditawarkan jawatan Kadi dan Mufti Kerajaan Negeri Kelantan, tetapi kedua-dua jawatan itu ditolak kerana ingin menumpukan sepenuh perhatian ke atas tugas murninya terhadap sekolah beliau.

6. PENGHARGAAN DAN KURNIAAN

Jasa dan bakti Tuan Guru yang dicurahkan sekian lama dalam bidang pendidikan dan dakwah Islamiah telah mendapat penghormatan yang tinggi oleh baginda Sultan Kelantan. Oleh itu beliau telah menerima Pingat Bakti (P.B) dari Sultan Yahya Petra, Sultan Kelantan pada l0 Julai 1968 bersamaan 14hb. Rabiulawal 1388. Semasa hayatnya beliau pernah dilantik menjadi ahli anggota ulama‘ Majlis Ugama Islam Kelantan dan merupakan salah seorang ahli jawatankuasa pengasas penubuhan Yayasan Pengajian Tinggi Islam Kelantan di Nilam Puri pada tahun 1965. Pada 17 Jamadil Akhir 1422 bersamaan 15 September 2001 dikurniakan anugerah Jasamu Dikenang oleh PAS negeri Kelantan sempena sambutan Jubli Emas peringkat negeri. Kemudian pada 23 Rabiulawal 1428 bersamaan 11 April 2007 pula Allayarham Tuan Guru telah diberi penghormatan oleh Majlis Daerah Kuala Krai (MDKK) dengan mengisytiharkan Jalan Utama Sungai Durian – Chenulang dengan nama Jalan Tuan Guru Haji Abdul Rahman.


7. PEMIDATO YANG BERWIBAWA BERKARISMATIK

Bakat pidato yang ada pada beliau dititip dan dicanai semenjak di bangku pengajian suatu ketika dahulu digilap dari masa ke semasa. Justeru itu tidak hairanlah Tuan Guru tampil sebagai seorang pemidato yang berwibawa dan berkarismatik mewakili zamannya. Tuan Guru juga menggunakan peluang ini untuk mendidik masyarakat melalui media pidato dan ceramahnya. Para hadirin yang mendengar ceramah yang disampaikan oleh beliau tidak terasa bosan dan jemu walaupun mendengar berjam-jam lamanya. Nada dan gaya yang spontan serta diselitkan dengan sedikit jenaka berjaya memikat hati para penonton. Ceramah beliau banyak berkisar mengenai sirah nabi Muhammad (s.a.w.) sebagai teladan. Di samping itu beliau mengkritik isu-isu semasa yang berlaku dalam masyarakat yang bercanggah dan tidak menepati kehendak Islam. Keadaan sosial, ekonomi dan politik menjadi topik utama dalam ucapan beliau. Beliau bijak memanipulasi isu-isu semasa dan adat tradisi yang masih menjadi amalan masyarakat walaupun ternyata ia bertentangan dengan roh Islam. Meskipun perkara itu menyentuh sensitiviti masyarakat tempatan. Tuan Guru mewujudkan ko-kurikulum di madrasah beliau dan salah satu subjek dalam ko-kurikulum tersebut ialah bidang pidato dan debat. Beliau mendedahkan para pelajar method seni pidato dan debat secara teori dan praktikal.


8. PENTADBIR YANG CEKAP

Tuan Guru merupakan seorang pentadbir yang hebat dan cemerlang, kreatif dan berwawasan. Beliau bertanggung jawab di atas pentadbiran dan pengurusan madrasah sepenuhnya. Pada awal penubuhan sekolah dahulu hanya terdapat sebuah bangunan dengan dua bilik darjah sahaja dan tenaga pengajarnya cuma dua orang iaitu Tuan Guru sendiri dan saudaranya Haji Ismail. Namun beberapa tahun kemudian kemajuan dan pembangunan sekolah semakin dinamik dan progresif, sebuah masjid yang menjadi mercu tanda sebuah institusi pengajian agama berdiri megah mengisi ruang landskap madrasah itu dan sebuah bangunan sekolah tiga tingkat turut dibina. Beliau berjaya meletakkan imej dan prestasi PSD setanding dengan institusi- institusi pondok lain yang terdapat di negeri Kelantan. Reputasi beliau di segi pentadbiran dan pengurusan adalah hebat dan cemerlang kerana beliau sendiri seorang yang proaktif. Beliau sentiasa memikirkan cara yang terbaik untuk memajukan madrasah baik di segi pembangunan fizikal mahupun di segi spiritual. Maka tidak hairanlah pondok beliau menjadi pilihan ibubapa untuk menghantar anak-anak mereka belajar agama. Para pelajar bukan sahaja dan negeri Kelantan bahkan ada pelajar daripada negeri-negeri lain di Semenanjung termasuk Sabah dan Sarawak. Dan juga pelajar-pelajar daripada negara jiran iaitu Singapura, Thailand dan Kemboja.


9. BERKEBOLEHAN DALAM BIDANG SENIBINA

Beliau mendapat pendidikan formal dalam bidang senibina ketika belajar di Masjid al-Haram Mekah. Kebetulan pada masa itu masjid berkenaan sedang dalam proses pembinaan semula. Dengan berbekalkan kemahiran dalam bidang senibina itulah yang banyak membantu beliau dalam mereka bentuk bangunan masjid dan bangunan Madrasah Muhammadiah yang berdiri tegak masa kini. Bahkan dalam masa proses pembinaan bangunan-bangunan tersebut beliau sendiri turut menyumbangkan tenaga bersama-sama dengan para pekerja lain.Semasa bangunan Masjid ar-Rahman di PSD dalam proses pembinaan dengan tiang-tiang dan rangka besi, seorang pekerja telah memotong rangka besi tersebut kerana pada fikirannya rangka itu terlalu panjang tidak mengikut spesifikasi reka bentuk bangunan itu. Apabila beliau melihat rangka besi itu dipotong, segera beliau memanggil pekerja berkenaan dengan nada yang tegas. Beliau telah menerangkan kepada pekerja itu tentang fungsi rangka yang panjang itu adalah sebagai satu mekanisme untuk menguatkan struktur bangunan itu. Dan terpaksa diganti semula rangka yang telah dipotong itu. Kedudukan landskap bangunan-bangunan di PSD menarik dan cantik, Masjid ar-Rahman menjadi induk bagi bangunan-bangunan lain. Ia dibina di lokasi hadapan sekali dengan pintu masjidnya menghadap bertentangan dengan bangunan-bangunan lain di hadapannya seperti Pejabat Madrasah, bangunan-bangunan sekolah dan rumah Tuan Guru Haji. Manakala pondok-pondok penghuni yang terdiri daripada para pelajar dan orang dewasa terletak di suatu penempatan khusus. Pondok-pondok pelajar lelaki dan perempuan diasingkan, begitu juga mereka yang telah berkeluarga.

10. BERKEBOLEHAN DALAM BIDANG PENULISAN

Tuan Guru Haji Abdul Rahman merupakan seorang ilmuan yang berkaliber dan serba boleh. Bukan setakat dapat mengajar sahaja, bahkan beliau juga mempunyai bakat dalam bidang penulisan. Antara hasil tulisan beliau semasa hayat ialah “Lawatan Ke Timur Tengah”, “jadual Dua Kalimah Syahadah” dan “Jadual al-Kalam”. Sekalipun tidaklah sebanyak buku-buku yang dituliskan oleh penulis-penulis masyhur yang lain, namun ianya sudah cukup untuk membuktikan bahawa beliau mempunyai bakat yang terpendam dalam dunia penulisan dan memiliki personaliti yang istimewa.


11. MENYANJUNGI DAN MENGASIHI GURU

Jasa dan pengorbanan guru-guru beliau amat disanjungi oleh Tuan Guru. Beliau menyedari bahawa sesungguhnya peranan dan tugas guru adalah besar dan murni. Islam telah meletakkan darjat dan martabat para guru sebagai pewaris kenabian. Walaupun beliau sibuk dengan tugas rutinnya namun beliau meluangkan sedikit waktu untuk menziarahi guru-guru beliau seperti Tuan Guru Haji Wan Yusuf Kemuning, Tuan Guru Haji Ahmad Kerawang dan Tuan Guru Haji Nor But. Rumah Tuan Guru Haji Nor di pondok But sering diziarahi oleh beliau. Hubungan beliau sekeluarga dengan keluarga Tuan Guru Haji Nor adalah akrab dan intim hingga kini. Sekarang anak-anak Haji Abdul Rahman masih mengunjungi dan mengziarahi keluarga Tuan Guru Haji Nor.


12. MINAT MENGEMBARA

Bertolak dari sebuah catatan Tuan Guru Haji Abdul Rahman yang dinukilkan dalam buku hasil karya beliau yang berjudul “Lawatan ke Timur Tengah”. Beliau telah mengungkapkan rasa hati dan impian beliau yang tersemat sekian lama untuk menziarahi tempat-tempat sejarah yang berkaitan dengan nabi-nabi, para pejuang Islam dan tamadun Islam. Beliau telah mencerita secara kronologi tarikh-tarikh lawatan beliau itu dan dengan gambaran yang menarik mengenai lokasi-lokasi tersebut. Di samping itu dilengkapi pula dengan gambar-gambar foto tempat-tempat dan bangunan-bangunan tertentu.

13. KEMBALI KE RAHMATULLAH

Kita sebagai insan makhluk ciptaan Tuhan tidak boleh lari dari hakikat dan rasional kematian, begitulah apa yang berlaku ke atas Tuan Guru Haji Abdul Rahman. Pada petang Jumaat 18 Februari 1988 beliau terjatuh di dalam bilik air di rumahnya ketika bersiap untuk solat maghrib, dan beliau telah dikejarkan ke Hospital Kuala Krai pada malam itu juga. Namun Allah lebih menyayanginya, pada hari Ahad tepat pada pukul 8.40 malam 4 Rajab 1408 bersamaan 20 Februari 1988 Tuan Guru telah menghembuskan nafasnya yang terakhir di hadapan isteri, anak-anak dan keluarganya. Jenazah beliau selamat dikebumikan di tanah perkuburan Pondok Sungai Durian. Semoga Allah merahmati ke atas rohnya dan menempatkannya bersama para syuhada‘ dan salihin.


PENGORBANAN TUAN GURU HAJI ABDUL RAHMAN


1 MEMBUKA PONDOK

PSD adalah satu-satunya pusat pengajian dan pendidikan Islam yang menggabungkan di antara dua aliran iaitu secara tradisional dan moden. Ini adalah hasil cetusan pemikiran al-Marhum Tuan Guru. Walaupun cara ini berbeza dengan sistem pengajian pondok yang telah sedia ada. Tujuan beliau untuk mengatasi masalah pelajar di samping memaju dan memperbaharui lagi pusat pengajian pondok. Perjuangan Tuan Guru tidak terhenti setakat itu sahaja, bahkan diteruskan oleh generasi kedua iaitu anak-anak al-Marhum. Sistem pondok (tradisional) merupakan sistem pengajian kitab-kitab silam terdiri daripada Ulama’ terkemuka, samaada dalam bahasa melayu (tulisan Jawi) dan Arab, manakala sistem sekolah (moden) pula mengkombinasikan antara sukatan PSD sendiri dan sukatan pelajaran Majlis Agama Islam Kelantan (MAIK) Pondok ini telah ditubuhkan dengan rasminya pada 4 jun 1958M bersamaan 10 Safar 1378H oleh al-Marhum Tuan Guru Haji Abdul Rahman Bin Sulaiman, Hamzah Bin Jusuh dan Haji Muhammad Bin Haji Ahmad. Pendaftaran Pondok ini dibuat di bawah MAIK dan Adat Istiadat Melayu Kelantan dengan nombor 134 (dalam MAIK), 365/68 (kertas MAIK). Sebenarnya Pondok ini telah diasaskan di Bukit Enggong Guchil Kuala Krai pada tahun 1957. Ia dibina dengan pertolongan dan bantuan penduduk kampung serta kakitangan Jabatan Perhutanan dengan binaan daripada kayu tanpa mengenakan sebarang bayaran. Hasilnya pembinaan Pondok itu berjalan dengan lancar walaupun tidak mendapat bantuan kewangan dari kerajaan. Pada tahun 1958 pondok itu terpaksa dipindahkan dari Bukit Enggong di Guchil ke Kampung Sungai Durian Kerana tidak mendapat persetujuan Pegawai Daerah Kuala Krai, Dato’ Che Lah dengan alasan lokasi di situ tidak sesuai. Tetapi mengikut pendapat lain antara faktor utama ialah lokasi itu tidak sesuai dengan sistem pengajian pondok, lebih-lebih lagi bilangan pelajar bertambah. Dulu ianya telah dibina di atas sebidang tanah seluas 4 ekar yang terletak di Kampung Sungai Durian sejauh 3 kilometer dari bandar Kuala Krai atau 66 kilometer dari bandar Kota Bharu. Pada peringkat awal ia hanya mempunyai sebuah bangunan dua tingkat dengan kemudahan asas yang terdiri daripada 2 bilik ruang pejabat, dan satu bilik disediakan untuk ruang perpustakaan serta 8 bilik darjah dan bangunan kantin. Tetapi kini telah dilengkapi dengan kemudahan-kemudahan asas yang dapat menampung keperluan pelajar-pelajar dan penghuninya. Kawasannya dulu hanya 4 ekar, sekarang telah bertambah keluasannya kepada 12 ekar, hasil dari pembelian dari jiran-jiran sekitar pondok.

ü Sebab-Sebab Penubuhan

a) Bagi mengatasi kepincangan dan kerosakan akhlak masyarakat dan kehidupan beragama mereka.
b) Untuk melaksanakan tugas kewajipan Amar Ma’ruf dan Nahi Mungkar di kalangan masyrakat.
c) Bagi menyediakan ruang kemudahan masyarakat mencari dan menambah ilmu pengetahuan agama.

ü Tujuan Penubuhan Pondok

Falsafah dan matlamat penubuhan Pondok Sungai Durian adalah seperti berikut:
Untuk melahirkan satu generasi dari umat Islam yang boleh dan mampu untuk melaksanakan tanggungjawab sebagai hamba kepada Allah SWT dan juga khalifah di muka bumi ini.

a) Memberi pendidikan kepada pelajar-pelajarnya ilmu yang boleh membawa mereka mengenali Allah SWT pada tahap yang dikehendaki oleh syariah Islam. Mengenali hakikat alam ini serta hakikat insan.
b) Untuk mendidik akal dan hati supaya memiliki ciri-cirinya yang sebenar yang diperlukan oleh sebuah masyarakat yang mana merupakan paksi yang kukuh dalam pembentukan peribadi muslim yang hakiki lagi berwibawa.
c) Untuk melahirkan para ilmuan yang mempunyai keperibabrian yang bersepadu, dengan itu maka mampu mereka menyelesaikan masalah-masalah yang timbul di kalangan masyarakat melalui acuan-acuan Islam yang sebenar.


2. BERSENDIRIAN MENTADBIR PONDOK

Pondok Sungai Durian adalah sebuah institiusi pengajian sekolah pondok persendirian yang didaftarkan di bawah Majlis Agama Islam Kelantan. Ianya ditadbir secara bersendirian dan tidak tertakluk kepada mana-mana badan swasta ataupun kerajaan. Ia hanya ditadbir oleh seorang Tuan Guru dan beberapa ahli jawatankuasa yang dilantik oleh beliau sendiri. Walaupun begitu Tuan Guru mempunyai kuasa penuh dalam pentadbiran. Boleh dikatakan inilah cara pentadbiran mana-mana institiusi pengajian sekolah pondok samaada di Kelantan atau tempat-tempat lain.

ü Ahli Jawatankuasa Tadbir semasa Tuan Guru

Bagi memastikan pentadbiran PSD berjalan dengan lancar, pada 8 Januari tahun 1973 satu Jawatankuasa Tadbir telah dilantik oleh pihak PSD secara rasmi dan telah disahkan oleh Majlis Agama dan Adat Isti‘adat Melayu Kelantan. Ahli Jawatankuasa Tadbir dengan keanggotaan seperti berikut: Pengerusi Ibrahim Bin Ya‘cub, Naib Pengerusi Hamzah Bin Jusuh, Setiausaha Tuan Guru sendiri, Pen.Setiausaha Ramli Bin Abu Bakar, Bendahari Ismail Bin Sulaiman, Pemeriksa kira-kira Abdul Rasid Bin Taib dan Yahya Bin Muhammad, dan Ahli Jawatan Kuasa Hj Sukri Bin Hj Yusuf, Abdul Ghani Bin Ahmad, Hj Tahir Bin Yahya, Idris Bin Hj Omar, Syed Nur Bin Hj. Che Ahmad dan Che Husen Bin Muhammad.

ü Murid –Murid Dan Syarat Kemasukan

PSD mengadakan syarat-syarat khusus bagi setiap pelajar yang berminat untuk mengikuti pengajian di PSD. kelayakan yang diperlukan untuk mengikuti pengajian di sini ialah sekurang-kurangnya tamat sekolah rendah ataupun sekadar boleh membaca dan menulis, berumur tidak melebihi 18 tahun, mana-mana pelajar yang berumur 18 tahun ke atas akan diterima dengan syarat khusus. PSD akan memantau dalam tempoh dua minggu, sekiranya tidak meragukan, pihak PSD akan menerimanya sebagai pelajar rasmi. Apa yang pentingnya ialah minat dan kesungguhan pelajar untuk mendalami ilmu dan sanggup mematuhi segala peraturan yang ditetapkan oleh pihak PSD. Walau bagaimanapun pihak pentadbir telah menetapkan setiap pelajar yang ingin memasuki PSD ini terlebih dahulu diuji samada dalam dalam bentuk lisan atau bertulis. Aspek yang ditekan dalam ujian tersebut ialah kemampuan menguasai al-Quran dan tulisan jawi. Setelah berjaya dalam ujian tersebut, pelajar akan ditempatkan di peringkat yang sesuai dengan kemampuan yang ditunjukkan.

ü Disiplin dan Peraturan

Bagi memastikan keadaan pelajar terkawal dan pelajaran berjalan lancar, beberapa peraturan telah diadakan. Semua pelajar mesti mematuhi peraturan tersebut. Setiap kesalahan yang dilakukan dengan sengaja akan dikenakan tindakan yang telah diputuskan oleh pihak pentadbir. Peraturan ini meliputi aspek ibadat, di mana setiap penghuni PSD diwajibkan hadir bersembahyang secara berjama‘ah lima waktu di masjid. Begitu juga cara berpakaian, disiplin dalam pergaulan dan perhubungan dengan masyarakat luar. Kesemua disiplin-disiplin ini adalah berlandaskan ajaran Islam seperti berpakaian yang menutup aurat, tiada percampuran antara lelaki dan perempuan dalam semua aktiviti.

ü Pakaian Seragam

Sesuai dengan keadaan PSD sebagai sebuah pondok madrasah yang ditadbir persendirian, semestinya ia mempunyai indentiti yang tersendiri dan bercirikan Islam. Ini jelas dalam pakaian seragam pelajar PSD. Semua pelajar diwajibkan mengenakan pakaian seragam sewaktu sesi persekolahan. Pelajar lelaki mesti berjubah dan berseluar putih dan berkopiah putih. Manakala pelajar perempuan pula diwajibkan memakai baju labuh (jubah) berwarna biru dan bertudung putih. Kesemua peraturan yang telah digariskan ini adalah bertepatan dengan ciri-ciri pakaian dan pendidikan yang disarankan oleh Islam.

ü Sistem Pengajaran Dan Pembelajaran

1. Sistem secara tradisional (cara lama)
Sistem pengajian dalam bentuk ini amat diambil berat oleh pihak pentadbir, kerana ianya dianggap satu sistem yang amat berkesan untuk melahirkan generasi pelapis yang berwibawa. Demi untuk memastikan para pelajar boleh menguasai pengajian itu, sistem ini mengambil kira beberapa faktor utama seperti:

Pertama: Teks pengajian mereka didedahkan dengan mempelajari kitab-kitab silam samaada yang dihasilkan oleh ulama’ di Nusantara atau ulama’ dari Timur Tengah.
Kedua: dari segi masa para pelajar diberi pengisian yang padat dan pengunaan masa amat terhad.
Ketiga: Begitu juga segala aktiviti mereka diawasi dan dipantau dari semasa ke semasa.

Kaedah pembelajaran tradisional :

Pertama: Mempelajari kitab-kitab silam. Kitab-kitab itu dibaca dari awal hingga akhirnya. Cara ini dibuat pada setiap matapelajaran.
Kedua: Setiap pelajar dibebankan supaya menghafal setiap matan dan mesti memperdengarkannya kepada guru masing-masing.

ü Masa dan Cara Belajar
Pengajian mengikut sistem pondok biasanya diadakan selepas solat lima waktu. Sistem ini berlangsung setiap hari dalam seminggu dan ia mempunyai jadualnya yang tersendiri sebagaimana sistem persekolahan. Tetapi ia lebih berbentuk umum kerana pengajian ini diadakan di dalam masjid yang terletak di kawasan pondok.Cara pengajian aliran ini yang mana murid-murid akan membentuk halaqat-halaqat (bentuk bulatan) mengikut pelajaran yang diajar dengan bimbingan seorang guru, ataupun murid-murid akan mengikut pengajian secara umum dengan seorang guru yang mengajar berpandukan kitab tertentu

2. Sistem secara moden
Pengajian secara kelas bermula dari kelas intiqaliyyah selama 6 bulan, 6 tahun ibtida‘iah, 3 tahun thānawiah dan 3 tahun āliah. Pengajian ini mengambil masa selama 13 belas tahun pada peringkat awal penubuhan sehinggalah Tuan Guru meninggal dunia. Sekarang telah diubah kepada 7 tahun sahaja tempoh pengajian,

ü Masa dan Cara Belajar
Persekolahan di PSD berjalan selama lima hari dalam seminggu. Bermula dari hari Ahad hingga hari Khamis. Setiap hari kelas akan bermula pada pukul 8.00 pagi dan berakhir pada pukul 1.00 tengahari dalam jangka masa tersebut.



3. MENCADANG DAN MENGURUS PEMBINAAN BANGUNAN MARKAZ PAS KUALA KRAI

Bagi memastikan amalan dan ilmu Islam yang diajarinya dapat dipraktikan dalam setiap kehidupan masyarakat termasuk aspek politik yang sememangnya tidak dapat dipisahkan dengan agama, maka tercetus difikiran Tuan Guru untuk mengada atau membina sebuah bangunan sebagai satu medan, ruang atau platform untuk merealisasikan hasrat itu. Justeru, pada awal tahun 80 an Al marhum Tuan Guru Haji Abdul Rahman telah mengambil tanggung jawab menulis satu kertas cadangan mengenai kos pembelian tapak, pembinaan dan kaedah kelancaran pembinaan sebuah bangunan yang dinamakan Markaz Pas Kawasan Kuala Krai sehingga siap tanpa penggunaan dan bebanan kos yang terlalu tinggi.

KESIMPULAN

1. Keikhlasan dan kesungguhan para ulama' terdahulu menjadi tunjang kepada kekuatan dan kegemilangan institusi pengajian pondok,
2. Keutuhan dan kemantapan akidah dan akhlak ummah akan terkawal jika institusi pengajian pondok dipertahankan,
3. Kesabaran dan ketabahan para pengasas pondok-pondok terdahulu memperjuang dan mempertahankan Islam sebagai cara hidup melalui institusi pengajian pondok harus dijadikan panduan dan teladan,
4. Kelangsungan fungsi mulia institusi pengajian pondok akan terus terbela, jika pelbagai sektor masyarakat sama-sama membantu, berpadu tenaga serta berterusan memberi sokongan moral dan kebendaan.
5. Kemampuan Pondok Sungai Durian bertahan dan terus aktif dengan fungsi mulianya selaku pentarbiah ummah, pembimbing masyarakat melalui institusi pengajian pondok harus diberi perhatian.